بررسی ویژگی های رشد و نموی و زایشی در تعدادی از ژنوتیپ های پسته (.pistacia vera l) و بنه (p. mutica)

شاخص های رشد در مراحل اولیه رشد و نموی دانهال های پسته در سه آزمایش گلدانی جداگانه بررسی شد. این آزمایش ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. در آزمایش های گلدانی اول و دوم ویژگی های رشد و نموی دانهال های هفت رقم از گونه های pistacia vera و p. mutica و در آزمایش گلدانی سوم دانهال های سه رقم p. vera بررسی شد. به منظور بررسی ویژگی های رشد و نموی و همچنین زایشی گیاهان بالغ پسته دو آزمایش باغی نیز انجام شد. در آزمایش باغی اول چگونگی رشد رویشی چهاررقم پسته در سال های اولیه رشد و نیز ویژگی های زایشی آن ها در چهار سال اول باردهی در قالب طرح کاملا تصادفی نامتعادل تعیین شد. در آزمایش باغی دوم طی پنج سال ویژگی های باردهی دو رقم پسته در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تعیین شد. با تغییر مواد ژنتیکی در آزمایش گلدانی سوم علاوه بر نتایج متفاوت آماری، روند تغییرات در ارقام نیز متفاوت بود. تغییرات شاخص های رشد در دانهال های ارقام اهلی قابل توجه ولی این تغییرات در دانهال های ارقام وحشی سرخس و بنه حداقل بود. دانهال های ارقام اهلی به ویژه اوحدی و کله قوچی و نیز رقم نیمه وحشی بادامی ریز کوما، قوی ولی دانهال های وحشی سرخس و بنه ضعیف تر بودند. خشبی شدن زودتر شاخه در رقم اکبری، طولانی تر بودن دوران صغیری، حساسیت بیشتر این رقم به تنش های شوری و خشکی، تعداد بیشتر برگ در طول معینی از شاخه و کوچک تر بودن اندازه برگ ها، نشان دهنده وجود ژن های متفاوت تر در این رقم نسبت به سایر ارقام مورد بررسی بود. باردهی رقم اوحدی در آزمایش باغی اول قابل توجه بود ولی به دلیل ویژگی ذاتی سال آوری در شرایط آزمایش باغی دوم، باردهی آن نسبت به بادامی سفید به طور معنی دار کمتر بود. در احداث باغ های جدید پسته در مورد پایه ها و نیز پیوندک ها باید این گونه تنوع ژنتیکی در نظر گرفته شود.